مهندسی کامپیوتر رشته ای است که به طراحی و ساخت اجزای مختلف سیستم‌های کامپیوتری در زمینه‌های نرم افزار و سخت افزار می‌پردازد. هدف این رشته بسته به نوع گرایش تربیت افرادی است که در زمینه تحلیل، طراحی، ساخت و راه اندازی نرم افزارها و سیستم‌های سخت افزاری جدید، بررسی و شناخت مجموعه‌های سخت افزاری و نرم افزاری موجود، نگهداری، عیب یابی و تعمیر و اصلاح و توسعه آنهاست. این رشته در کشور ما از اهمیت بالایی برخوردار بوده و تا مقطع دکتری تدریس می‌شود. مهندسی‌ کامپیوتر در مقطع‌ کارشناسی‌ دارای‌ چهار گرایش نرم افزار، فناوری اطلاعات، معماری سیستم های کامپیوتری و رایانش امن است که در حال حاضر در دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی 2 گرایش نرم افزار و فناوری اطلاعات ارائه می‌شود. در گرایش نرم افزار تمرکز تخصصی هوش مصنوعی ارائه می‌شود که یکی از شاخه‌های کاربردی و مهم در رشته کامپیوتر در دنیا محسوب می‌شود. دانشجویان پس از قبولی در این دانشگاه بر حسب علاقه می‌توانند یکی از این دو گرایش مذکور را انتخاب کنند.

رشته مهندسی کامپیوتر مناسب چه کسانی است؟

رشته مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار، مناسب افرادی است که به برنامه‌نویسی و طراحی الگوریتم علاقه‌مند هستند. این افراد باید با مفاهیم اولیه دروس ریاضی دبیرستان آشنا باشند. علوم مرتبط با کامپیوتر مانند بسیاری از علوم، خیلی زود به روز می شوند، و کسانی که تصمیم دارند در این رشته فعالیت داشته باشند، باید علاقه و پشتکار زیادی به خرج دهند و دائماً مطالب جدیدی را فرا بگیرند.

با علاقه می‌توان سختی‌های تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر را آسان کرد، اما اگر علاقه ندارید، بهتر است که رشته‌ای دیگر را انتخاب کنید. یک برنامه‌نویس باید بتواند مرتباً مسائل پیچیده را تحلیل کند و همواره خودش را به روز نگه دارد.

در پایان هم لازم است اشاره کنیم که رشته مهندسی کامپیوتر، گرایش سخت‌افزار نیز مناسب افرادی است که به طراحی و کنترل دستگاه‌های سخت افزاری علاقه وافری دارند و می‌خواهند در آینده به نوعی در این زمینه مشغول به کار شوند.

کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی کامپیوتر بیشتر کاربرد دارند؟

یکی از دروسی که قبل از دانشگاه و ورود به رشته مهندسی کامپیوتر باید تا حدودی با مفاهیم اصلی آن آشنا بود، ریاضیات است. همچنین آشنایی با مفاهیم مطرح شده در درس آمار و احتمال هم می‌تواند بسیار مفید باشد. در کل داشتن پایه قوی در دروس اختصاصی ریاضی و فیزیک، کمک زیادی به موفقیت در این رشته خواهد کرد.

گرایش‌های رشته مهندسی کامپیوتر برای ادامه تحصیل چه هستند؟

گرایش‌های مقطع کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر عبارتند از:

• نرم‌افزار
• سخت‌افزار
• علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات

لازم به اشاره است که در این مقطع، گرایش نرم‌افزار به برنامه‌‌نویسی و گرایش سخت‌افزار به کنترل و طراحی سخت‌افزار می‌پردازد. در گرایش علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات نیز به مباحث نظری کامپیوتر پرداخته می‌شود. در مقطع کارشناسی دروسی مانند نظریه زبان‌ها و ماشین‌ها، نظریه محاسبات، ریاضیات گسسته، نظریه گراف، ساختمان داده‌ها و طراحی الگوریتم‌ها بیشتر مورد توجه قرار دارند. فارغ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر معمولا در مقطع ارشد و دکتری به رشته‌های میان رشته‌ای، مانند بیوانفورماتیک روی می‌آورند.

گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی کامپیوتر نیز عبارتند از:

• نرم افزار
• معماری کامپیوتر
• هوش مصنوعی
• رایانش امن
• علوم کامپیوتر
• الگوریتم و محاسبات
• بیوانفورماتیک و IT

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی کامپیوتر چه هستند؟

در رشته مهندسی کامپیوتر دروسی مانند برنامه‌نویسی کامپیوتر، ساختمان داده‌ها، طراحی الگوریتم، پایگاه داده‌ها، ریاضی ۱، سیستم‌های عامل، مهندسی نرم‌افزار، شبکه‌های کامپیوتری و مدارهای‌ منطقی‌ بسیار حائز اهمیت هستند. بیشتر دروس مهم در گرایش سخت‌افزار نیز با برق و الکترونیک مرتبط می‌شوند و از جمله این دروس می‌توان به مدارهای منطقی، معماری، مدارهای الکترونیک، مدارهای الکتریک، سیگنال‌ها و سیستم‌ها، الکترونیک‌ دیجیتال‌ و طراحی‌ سیستم‌های‌ VLSI اشاره داشت. البته در گرایش نرم‌افزار هم تعدادی از این دروس، مانند مدار منطقی و معماری باید گذرانده شود.

آمار و احتمال، آنالیز عددی، نظریه اتومات و زبان‌ها، ساختمان داده‌ها، طراحی و تحلیل الگوریتم‌ها نیز از جمله دروس مهم رشته علوم کامپیوتر به حساب می‌آیند.

فارغ التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟

مراکز بخش خصوصی و وزارتخانه‌ها و تمامی موسسات دولتی و بانک‌ها بازار کار مناسبی برای فارغ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر هستند. بانک‌ها، ادارات دولتی و شرکت‌های کامپیوتری همواره به نیروی متخصص و فارغ التحصیل این رشته نیاز دارند.

یک فارغ التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر می‌تواند در کارهایی که در آن خدمات کامپیوتری عرضه می‌شوند شاغل شود. البته یک مهندس کامپیوتر قادر است خودش کارآفرینی کرده و شرکتی را تاسیس کند تا از این طریق خدمات برنامه‌نویسی، طراحی وبسایت، توسعه نرم‌افزار‌های موبایل و موارد متعدد دیگری را ارائه دهد.

فارغ التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر، می‌تواند در هر یک از مشاغلی که در ادامه آمده‌اند نیز شاغل باشد:

• برنامه‌نویسی کامپیوتر
• تحلیل‌گر و طراح نرم‌افزار
• کارشناس پایگاه داده
• توسعه‌دهنده اپلیکیشن‌های موبایل برای پلتفرم‌های گوناگون
• مدیر سایت
• طراح و توسعه‌دهنده وب
• کارشناس شبکه
• متخصص امنیت اطلاعات
• تحلیل‌گر سیستم‌های کامپیوتری
• مدیر شبکه
• انیماتور

بازار کار رشته مهندسی کامپیوتر به چه صورت است؟

اکثر استارتاپ‌ها در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت دارند و نیازمند افراد دارای توانایی برنامه‌نویسی و توسعه و طراحی وب هستند. پر واضح است که بازار کار رشته مهندسی کامپیوتر بسیار وسیع است و یک فرد علاقه‌مند و دارای پشتکار، شغل و درآمد مناسبی در این بازار پیدا خواهد کرد.

یک مهندس رشته کامپیوتر گرایش نرم‌افزار، دارای فرصت‌های شغلی زیادی است و برای کار کردن نیاز به امکانات و تجهیزات چندانی ندارد. معمولاً فارغ التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر که به یک زبان برنامه‌نویسی مسلط باشد، سریعاً جذب بازار کار می‌شود. چنین فردی حتی زمانی که دانشجو است نیز می‌تواند در بازار کار جایگاه مناسبی را برای خود پیدا کند. از سوی دیگر، فرصت‌های شغلی در زمینه شبکه هم بسیار فراوان هستند و در عین حال، شرکت‌های تولید کننده قطعات گوناگون و دستگاه‌های مختلف نیز همواره تمایل دارند مهندسین کامپیوتر با گرایش سخت‌افزار را به خدمت گیرند.

نوشتن اپ‌های جدید و نوآورانه برای تلفن‌های هوشمند و توسعه اپلیکیشن‌های موبایل، از بازارهای خوب رشته مهندسی کامپیوتر به حساب می‌آید. چون شیوه‌های ارتباطی در تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند دائماً در حال تغییر است، فرصت‌‌های شغلی زیادی در این زمینه وجود دارد.

حوزه امنیت اطلاعات نیز یکی از بازار کارهای مهم دیگر برای فارغ‌ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر است. امنیت از نگرانی‌های دائمی مدیران فناوری اطلاعات به حساب می‌آید. در همین راستا از مهارت‌های امنیتی کامپیوتر، می توان به امنیت شبکه، امنیت اطلاعات و امنیت موبایل اشاره داشت. ضمناً برای آینده نزدیک نیز، رشد خوبی در استخدام تحلیل‌گران سیستم توسط شرکت‌های مشاوره IT پیش‌بینی شده است.

در ادامه، باید خاطر نشان ساخت که بازار کار طراحی وب هم بسیار پر رونق است و ورود به آن نیز شاید از سایر موارد راحت‌تر و سریع‌تر باشد. این روزها تمایل به فروش محصولات و ارائه خدمات بر بستر اینترنت توسط شرکت‌های گوناگون بسیار زیاد شده و همین امر نیز سبب شده تا بازار طراحان وب بسیار پر رونق شود و فرصت‌های شغلی گوناگونی در این زمینه فراهم آید.

با افزایش اطلاعات، نیاز به افراد دارای مهارت کار با پایگاه‌های داده هم بیشتر می‌شود. این اشخاص باید در زمینه ذخیره و بازیابی اطلاعات، سازماندهی، تجزیه و تحلیل و حفاظت داده‌ها تخصص داشته باشند. همچنین چون بیشتر پایگاه‌های داده به اینترنت وصل می‌شوند، امنیت داده‌ها نیز بسیار مهم است.

در زمان حاضر، صنعت بازی‌های کامپیوتری نیز رونق قابل توجهی دارد و از همین رو برای افرادی که تمایل دارند پس از فارغ‌ التحصیل شدن در رشته مهندسی کامپیوتر به عنوان طراح و توسعه‌دهنده بازی‌های رایانه‌ای مشغول به کار شوند فرصت‌های شغلی قابل توجهی در دسترس است. ضمن اینکه بازار مذکور در سال‌های اخیر، همواره رشد مناسب و رو به جلویی را تجربه کرده است.

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در داخل ایران چگونه است؟

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در اکثر دانشگاه‌های معتبر داخل ایران وجود دارد. در همین رابطه دانشگاه‌های شریف، تهران، امیر کبیر ، شهید بهشتی، علم و صنعت، خواجه نصیر و صنعتی اصفهان از جمله شاخص‌ترین گزینه‌ها برای تحصیل در این رشته محسوب می‌شوند. ضمناً در ایران، ادامه تحصیل تا مقطع دکتری برای اکثر گرایش‌های رشته مهندسی کامپیوتر امکان‌پذیر است.

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در خارج از کشور به چه صورت است؟

در صورتیکه از یک دانشگاه معتبر با معدل خوب فارغ التحصیل شوید، مدرک زبان داشته و ترجیحاً مقاله‌ای در ژورنال‌های خارجی چاپ کرده باشید، امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خوب خارج از کشور برای شما وجود دارد. از سوی دیگر، امکان ادامه تحصیل در برخی از دانشگاه‌های خارج از کشور که شهریه دریافت می‌کنند نیز به سادگی فراهم است.

دانشگاه‌های دنیا بر اساس یک سری از ملاک‌ها رده‌بندی می‌شوند. از نظام‌های رده‌بندی می‌توان شانگهای و تایمز را نام برد. احتمال پذیرش در دانشگاه‌های درجه یک دنیا برای افرادی با مدارک دانشگاه‌های سراسری ایران (روزانه و شبانه) بسیار بالاتر است و این افراد نسبت به فارغ التحصیلان دانشگاه‌های آزاد، غیر انتفاعی، پیام نور و علمی و کاربردی شانس بیشتری دارند.

رشته مهندسی کامپیوتر در زمان حاضر یکی از بهترین رشته‌ها برای تحصیل در خارج از کشور است و شانس پذیرش گرفتن در این رشته بالا محسوب می‌شود؛ ناگفته نماند، برای مقطع دکتری این رشته اگر بتوانید به برخی از دانشگاه‌های خاص – خارج از ایران – وارد شوید به شما حقوق ماهیانه نیز تعلق می‌گیرد و می‌توانید از این طریق درآمد مناسبی را کسب کنید و دغدغه چندانی برای ادامه تحصیل در یک کشور خارجی نداشته باشید.

دروس دانشگاهی رشته مهندسی کامپیوتر تا چه میزان نیازهای بازار کار را مرتفع می‌کنند؟

تعدادی از دروس دانشگاهی مانند برنامه‌نویسی، ساختمان داده‌ها، طراحی الگوریتم و پایگاه داده‌ها باید به خوبی یاد گرفته شوند و بدون اطلاع از مفاهیم اصلی این دروس نمی‌توان یک برنامه‌نویس خوب شد. بنابراین تمرکز روی موارد یاد شده و فراگیری آن‌ها برای ورود قدرتمند به بازار کار حائز اهمیت است.